پربازدیدترین مقاله‌های علمی زومیت در سال ۱۴۰۱ | بهمن 1401

سالی که اکنون به واپسین لحظاتش نزدیک شده‌ایم، بدون شک برای علاقه‌مندان به دنیای علم به‌ویژه طرفداران نجوم و فضا بسیار هیجان‌انگیز بود. از آغاز به‌کار تلسکوپ فضایی جیمز وب و انتشار پی‌درپی تصاویر خیره‌کننده‌ی جدید از کیهان تا پرتاب ماموریت آرتمیس ۱ بعد از سال‌ها انتظار، در سال ۱۴۰۱ شاهد وقایع جذابی بودیم که احتمالا تا مدت‌ها نظیر آن‌ها را مشاهده نخواهیم کرد.

از باستان‌شناسی تا اکتشافات فضایی، تا دانستنی‌ها و دستاوردهای پزشکی و محیط‌زیست، تیم تحریریه علمی یوبی راکدر سال ۱۴۰۱ تلاش خود را کرد تا اخبار جذاب این سال را با بالاترین کیفیت ممکن برای شما کاربران پوشش دهد. اکنون که به آخرین ساعات سال رسیده‌ایم، وقت خوبی است که به پربازدیدترین مقاله‌های علمی ۱۴۰۱ نگاهی بیندازیم. در ادامه با یوبی راکهمراه باشید تا این فهرست را مرور کنیم.

بین تقریبا ۷۰۰ هزار تا ۶۰۰ هزار سال پیش، انسان اولیه‌ی کوتاه‌قامتی در جزیره فلورس در اندونزی کنونی، پا به عرصه حیات گذاشت. انسان فلورسی که به دلیل قد کوتاه ۱۰۶ سانتی‌متری‌اش به «هابیت» معروف شده است، ابزارسازی کوچک‌مغز و پادرشت بود؛ اما معلوم نیست این انسان‌تبار در کدام نقطه از زمین به‌وجود آمد.

اوایل امسال انسان‌شناسی کانادایی استدلال کرد که هیچ‌کس واقعا از انقراض انسان فلورسی اطمینان ندارد و این گونه ممکن است تا به امروز دوام آورده باشد. گریگوری فورث، انسان‌شناس بازنشسته از دانشگاه آلبرتا در کتابی جدید استدلال می‌کند که گزارش‌های مربوط به مشاهده «مرد میمونی» در فلورس، درواقع ممکن است مربوط به هابیت، جد باستانی انسان باشد.

اوایل آبان‌ماه بود که ناسا با استفاده از یک ابزار تصویربرداری پیشرفته که روی ایستگاه فضایی بین‌المللی نصب شده است، از وجود ابر متان بزرگی برفراز مجتمع دفن زباله در آرادکوه در جنوب تهران خبر داد. اواسط همان ماه، شرکت کانادایی جی‌اچ‌جی‌ست که در زمینه سنجش از دور فعالیت می‌کند، یک ابر متان دیگر را برفراز یک ایستگاه تقویت فشار گاز در استان فارس شناسایی کرد.

متان به‌عنوان یک گاز گلخانه‌ای قوی، جزء اصلی گاز طبیعی محسوب می‌شود و عامل تقریباً ۳۰ درصد از گرمایش زمین است. نشت متان می‌تواند درحین استخراج و حمل‌ونقل گاز طبیعی رخ دهد. متان معمولاً به‌عنوان فرآورده جانبی تولید نفت یا زغال سنگ نیز تولید می‌شود و اگر شرکت‌های بهره‌بردار، زیرساخت‌هایی برای عرضه گاز به بازار نداشته باشند، ممکن است آن را در جو منتشر کنند.

اوایل تابستان امسال بود که رسانه‌ها از کشف دومین ذخیره‌گاه بزرگ عناصر کمیاب جهان در ترکیه خبر دادند. به‌نقل از مقام‌های ترکیه، حجم ذخایر کشف‌شده به عدد ۶۹۴ میلیون تن می‌رسد و چنان زیاد است که حتی از ذخایر چین پیشی می‌گیرد و می‌تواند تا هزار سال پاسخگوی تقاضای جهانی باشد.

عناصر کمیابی که ترکیه از شناسایی آن‌ها خبر داد، ازجمله نئودیمیم و سریم در ساخت محصولات پیچیده از دوربین‌ها و تلسکوپ‌ها تا سامانه‌های هدایت موشک‌ به‌کار می‌روند و از این‌رو اهمیتی استراتژیک دارند. بااین‌حال کارشناسان ادعای ترکیه را دقیق نمی‌دانند و می‌گویند حجم واقعی عناصر بسیار کمتر از آن چیزی است که مقام‌های این کشور اعلام کرده‌اند.

آمازون دومین رود طولانی جهان پس از نیل محسوب می‌شود، در سه کشور پرو، کلمبیا و بزریل جریان دارد و ۲۰ درصد از کل آب شیرین جهان را حمل می‌کند. بااین‌حال یک حقیقت جالب درباره این رود وجود دارد که احتمالا پیش‌تر نشنیده‌اید: تابه‌حال هیچ پلی روی رود آمازون ساخته نشده است. اگر هنوز دلیل این مسئله را نمی‌دانید، توصیه می‌کنیم هفتمین مقاله پربازدید علمی یوبی راکدر سال ۱۴۰۱ را مطالعه کنید.

هر وقت صحبت از مومیایی به میان می‌آید، احتمالا نخستین مکانی که به ذهن خطور می‌کند، مصر است. اما باستان‌شناسان با انجام تحلیلی تازه روی مجموعه‌ای از اسکلت‌هایی که در دهه ۱۹۶۰ کشف شده بود، از یافته‌ای غافلگیرکننده خبر دادند: قدیمی‌ترین مومیایی جهان در پرتغال قرار دارد. نتایج مطالعه پژوهشگران فروردین امسال در نشریه باستان‌شناسی اروپا منتشر شد.

دانشمندان در سال‌های اخیر از پیوند مدفوع به‌عنوان رویکردی برای درمان طیف مختلفی از بیماری‌ها استفاده کرده‌اند. گروهی از پژوهشگران تابستان امسال با انتشار مقاله‌ای جدید پیشنهاد دادند که افراد باید مدفوع خود را در بانک‌های مخصوص ذخیره کنند تا بتوانند در آینده برای درمان بیماری‌های احتمالی خود از آن استفاده کنند. این مطالعه مانند بسیاری از دیگر پژوهش‌های انجام‌شده در سال‌های اخیر، نقش میکروبیوم روده بر سلامت انسان را برجسته کرد.

پروستات غده کوچک گردوشکلی در مردان است که مایع منی را تولید می‌کند و به تغذیه و انتقال اسپرم کمک می‌کند. پروستات وظایف مختلفی دارد که مهم‌ترین آن، تولید مایع منی به‌عنوان یکی از اجزای منی است. پروستات همچنین در تولید هورمون نقش دارد و به تنظیم جریان ادرار کمک می‌کند. اگر می‌خواهید همه‌چیز را درباره پروستات بدانید، این مقاله را از دست ندهید.

تلسکوپ فضایی جیمز وب چهارم دی‌ماه سال گذشته، در روزهای پایانی سال ۲۰۲۱ پرتاب شد و اخبار مربوط به آن بخش عمده‌ای از عناوین علمی را در سال ۱۴۰۱ به خود اختصاص داد. تلسکوپ خبرساز ناسا پس از پشت‌سرگذاشتن مراحل پیچیده راه‌اندازی در فضا، اوایل تابستان امسال با انتشار نخستین تصاویر علمی‌اش، فعالیت خود را به‌طور رسمی آغاز کرد.

اما پیش از آنکه تصاویر جیمز وب دردسترس عموم قرار بگیرند، مقام‌های ارشد ناسا فرصت دیدن آن‌ها را پیدا کردند. توماس زوربوخن، مدیر سابق واحد ماموریت‌های علمی ناسا در آستانه انتشار تصاویر در مصاحبه‌ای گفت عکس‌ها چنان او را تحت تاثیر قرار دادند که نزدیک بود گریه کند. تقریبا دو هفته بعد، با انتشار نخستین تصاویر تلسکوپ فضایی جیمز وب، چهره تازه‌ای از جهان با جزئیات خیره‌کننده به نمایش درآمد.

یکی از پربازدیدترین مقاله‌های علمی سال ۱۴۰۱، ماجرای عجیب مرغ بخت‌برگشته‌ای به نام مایک بود که با وجود قطع سرش، توانست به مدت ۱۸ ماه زنده بماند. هر توضیح اضافه‌ای داستان «مایک بی‌سر» را لوث می‌کند؛ پس اگر می‌خواهید همه‌چیز را درباره این مرغ بدانید، مقاله ما را حتما مطالعه کنید.

این مقاله که در واپسین روزهای اسفند منتشر شد، با بازدید فوق‌العاده‌ بالا به سرعت توانست به صدر فهرست پربازدیدترین اخبار و مقاله‌های علمی ۱۴۰۱ راه یابد. اما جریان این خبر چیست؟

دانش‌آموزان برنامه آموزندگان بااستعداد (PGL) دبستان سنت برادر آندره در اتاوا کانادا که درحال مطالعه اثرات تشعشعات کیهانی بودند، دریافتند که ماده فعال موجود در داروی اپی‌پن می‌تواند در فضا سمی شود؛ درحالی‌که ناسا پیش‌تر از این موضوع آگاهی نداشت.

نظر شما کاربران درباره‌ی این فهرست چیست؟ کدام مقاله یا خبر علمی یوبی راکرا در سال ۱۴۰۱ محبوب‌تر از همه می‌دانید؟