بی اختیاری ادرار چیست و چگونه درمان می‌شود؟ | بهمن 1401

بی‌اختیاری استرسی: این نوع بی‌اختیاری شایع‌ترین نوع بی‌اختیاری است. این نوع بی‌اختیاری ادرار همچنین شایع‌ترین نوع بی‌اختیاری است که زنان جوان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. بی‌اختیاری استرسی زمانی اتفاق می‌افتد که استرس یا فشاری روی مثانه وجود داشته باشد.

بی‌اختیاری استرسی هنگامی رخ می‌دهد که عضلات ضعیف کف لگن مثانه و میزراه را تحت فشار قرار می‌دهند تا آن‌ها سخت‌تر کار کنند. در رابطه با بی‌اختیاری استرسی، اعمال روزمره‌ای که از عضلات کف لگن استفاده می‌کنند مانند سرفه، عطسه یا خنده می‌توانند موجب نشت ادرار شوند. حرکات ناگهانی و فعالیت بدنی نیز می‌تواند موجب نشت ادرار شود.

بی اختیاری اضطراری: در این مورد نشت ادرار معمولا پس از میل شدید و ناگهانی برای دفع ادرار و قبل از اینکه بتوانید به توالت بروید، اتفاق می‌افتد.

برخی از افراد دچار بی‌اختیاری اضطراری می‌توانند به موقع به دستشویی بروند، اما بیش از هشت بار در روز تمایل به ادرار کردن دارند. آن‌ها همچنین پس از رفتن به دستشویی زیاد ادرار نمی‌کنند. بی‌اختیاری اضطراری در زنان مسن شیوع بالاتری دارد.

بسیاری از افراد دچار بی‌اختیاری ادرار به هر دو شکل آن دچار هستند. این حالت بی‌اختیاری مخلوط نامیده می‌شود.

بی‌اختیاری ادرار ناشی از سرریز ادرار: این نوع بی‌اختیاری زمانی اتفاق می‌افتد که مثانه آن‌طور که باید، تخلیه نمی‌شود و بعدا ادرار نشت می‌کند. این حالت زمانی رخ می‌دهد که عضلات مثانه خیلی ضعیف هستند یا مجرای ادرار مسدود شده است. انسداد می‌تواند ناشی از باریکی مجرای ادرار یا در مردان ناشی از بزرگ‌شدن پروستات باشد.

بی‌اختیاری کامل: این نوع بی‌اختیاری زمانی اتفاق می‌افتد که ادرار همیشه نشت می‌کند. این حالت زمانی رخ می‌دهد که عضله اسفنکتر کارآیی خود را از دست داده است.

بی‌اختیاری عملکردی: بی‌اختیاری عملکردی زمانی رخ می‌دهد که نتوانید به‌موقع برای ادرار کردن به توالت بروید. وقتی شرایط جسمی یا مغزی فرد موجب می‌شود او نتواند به موقع به توالت برسد، گفته می‌شود او به بی‌اختیاری ادراری عملکردی مبتلاست. برای مثال، ابتلا به التهاب مفاصل موجب می‌شود فرد نتواند به موقع دکمه شلوار خود را باز کند و درنهایت منجر به بی‌اختیاری عملکردی می‌شود.

بی‌اختیاری ادرار به‌خودی‌خود یک بیماری نیست، بلکه از نشانه‌های مشکلات سلامتی دیگر و معمولا عضلات ضعیف کف لگن است. علاوه بر بی‌اختیاری ادرار، برخی افراد دچار سایر علائم ادراری نیز هستند. این علائم عبارتند از:

• فشار یا اسپاسم در ناحیه لگن که موجب میل شدید به ادرار کردن می‌شود
• زیاد دستشویی رفتن (بیش از هشت بار در روز یا بیش از دو بار در شب)
• ادرار مکرر شبانه

بی‌اختیاری ادرار معمولا ناشی از مشکلات عضلات و اعصابی است که به مثانه کمک می‌کنند، ادرار را نگهداشته یا آن را عبور دهد. رویدادهای سلامتی منحصر به زنان مانند بارداری، زایمان و یائسگی می‌توانند موجب مشکلاتی برای این عضلات و اعصاب شوند.

سایر علل بی اختیاری ادرار عبارتند از:

اضافه وزن: داشتن اضافه وزن به مثانه فشار وارد می‌کند و این امر می‌تواند به مرور زمان عضلات را ضعیف کند. مثانه ضعیف نمی‌تواند مقدار زیادی ادرار را در خود نگه دارد.

یبوست: مشکلات مرتبط با کنترل مثانه می‌تواند برای افرادی رخ دهد که دچار یبوست مزمن هستند. یبوست یا زور زدن برای دفع مدفوع می‌تواند روی مثانه و عضلات کف لگن فشار وارد کند. این امر عضلات را ضعیف می‌کند و می‌تواند موجب بی اختیاری یا نشت ادرار شود.

آسیب عصب: اعصاب آسیب‌دیده ممکن است در زمان نامناسب سیگنال‌هایی را به مثانه ارسال کنند یا اصلا سیگنالی را ارسال نکنند. زایمان و مشکلات سلامتی نظیر دیابت و مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) می‌تواند موجب آسیب عصبی مثانه، مجرای ادرار یا عضلات کف لگن شود.

عمل جراحی: هرگونه عمل جراحی که شامل ارگان‌های تولیدمثلی زنان باشد مانند برداشتن رحم یا هیسترکتومی می‌تواند به عضلات حمایت‌کننده کف لگن آسیب بزند. اگر عضلات کف لگن آسیب ببینند، عضلات مثانه زنان ممکن است عملکرد طبیعی خود را از دست بدهند. این امر می‌تواند منجر به بی‌اختیاری ادرار شود. در مردان، جراحی پروستات می‌تواند منجر به آسیب عضله اسفنکتر شود و می‌تواند بی‌اختیاری استرسی را در پی داشته باشد.

تغییرات ساختاری در ناحیه کف لگن: این تغییرات می‌تواند موجب بی‌اختیاری ادرار شود. برای مردان شایع‌ترین تغییر بزرگ شدن پروستات است که هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات نامیده می‌شود. وقتی پروستات بزرگ می‌شود، می‌تواند موجب نیاز مکرر یا فوری به ادرار کردن، شب‌ادراری و بسیاری از علائم دیگر شود.

بیماری‌ها: بی‌اختیاری ادرار ممکن است در افراد مبتلا به دیابت، آلزایمر، پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس یا افرادی که تجربه سکته مغزی دارند، بروز کند.

علل بی اختیاری ادراری کوتاه مدت

گاهی اوقات بی‌اختیاری ادرار فقط برای مدت کوتاهی طول می‌کشد و به دلایل دیگری ازجمله موارد زیر رخ می دهد:

داروهای خاص: بی‌اختیاری ادرار ممکن است یکی از عوارض جانبی داروهایی مانند دیورتیک‌ها (قرص‌های آب که برای درمان نارسایی قلبی، سیروز کبدی، فشار خون بالا و برخی بیماری‌های کلیوی تجویز می‌شود) باشد. این نوع بی‌اختیاری ادرار معمولا با قطع مصرف دارو رفع می‌شود.

کافئین: نوشیدنی‌های حاوی کافئین می‌توانند موجب پر شدن سریع مثانه شوند. این امر می‌تواند موجب نشت ادرار شود. محدود کردن مصرف کافئین ممکن است به رفع بی‌اختیاری کمک کند، زیرا فشار کمتری بر مثانه وارد می‌شود.

عفونت: عفونت‌های مجاری ادراری و مثانه ممکن است برای مدت کوتاهی موجب بی‌اختیاری ادرار شود. اغلب با رفع عفونت، کنترل مثانه به حالت عادی برمی‌گردد.