آیا ظروف نچسبی که در آن‌ها آشپزی می‌کنیم ایمن هستند؟ | بهمن 1401
آیا تابه‌های نچسب سمی هستند؟ آیا ظروف آلومینیومی می‌توانند باعث زوال عقل شوند؟ آیا ماهی‌تابه‌هایی که خراش برداشته‌اند، دیگر ایمن و قابل‌استفاده نیستند؟ این‌ها تنها چند نمونه از نگرانی‌هایی هستند که اخیرا در رابطه با قابلمه‌ها و ماهی‌تابه‌های مورداستفاده در آشپزی مطرح شده‌اند.
داستان‌های مرتبط با سمی‌بودن ظروف نچسب، اغلب در رسانه‌ها مطرح می‌شوند که دلیل آن را هم می‌توان به‌راحتی حدس زد. حال باتوجه به اینکه ما هرروز از این ظروف استفاده می‌کنیم و به‌دنبال حفظ سلامتی خود هستیم، سوال مهم این است که آیا نگرانی‌های ما درخصوص ایمن‌بودن ظروف آشپزی به‌حق است یا نه؟
خبر خوب برای افراد نگران این است که مواد شیمیایی مورداستفاده در تولید ظروف نچسب درطول زمان از فرایند تولید حذف شده‌اند و آلومینیوم هم ارتباطی با زوال عقل ندارد. اگر درحال‌حاضر مشغول انتخاب ظروف آشپزی هستید، انتخاب‌های زیادی مانند ظروف چدنی، استیل ضدزنگ، مسی، تفلون و سرامیک در بازار وجود دارند که خوشبختانه همه‌ی آن‌ها ایمن هستند. با توجه به این موضوع می‌توان گفت که انتخاب بهترین گزینه به نوع آشپزی شما بستگی دارد؛ نه به خطرات سلامتی مواد موجود در این ظروف.
بررسی ماهی‌تابه‌های نچسب و سطح ایمنی آن‌ها
ماهی‌تابه‌های نچسب یکی از محبوب‌ترین ظروف مورداستفاده در آشپزخانه به‌شمار می‌روند؛ زیرا به‌دلیل نچسبیدن مواد غذایی به آن‌ها، به روغن کمتری نیاز دارند و از سوی دیگر تمیز‌کردن این ظروف هم نسبت به ماهی‌تابه‌های چدنی راحت‌تر است.
سطح بیشتر تابه‌های نچسب امروزی با تفلون (با نام تجاری پلی‌‌تترافلورواتیلن: PFTE) پوشیده شده است؛ البته برخی از آن‌ها نیز پوششی از جنس تیتانیوم-سرامیک دارند. اگر نگاهی به مطالب موجود در مورد خطرات ظروف آشپزی انداخته باشید، حتما دیده‌اید که ظروف نچسب در بالای این لیست قرار دارند. دلیل این اتفاق، وجود نگرانی درخصوص استفاده از «مواد شیمیایی ماندگار» مانند PFTE، در تولید این محصولات است.
مواد شیمیایی ماندگار که اصطلاحی رایج برای مواد پرو و پلی فلوئوروکسیل (PFAS) است، خانواده‌ای از مواد شیمیایی انسان‌ساخت برپایه‌ی پیوندهای کربن-فلوئور هستند. این مواد، پس از اکران فیلم «آب‌های تاریک» محصول سال ۲۰۱۹ که داستان شهری آلوده به نوعی از مواد شیمیایی ماندگار به‌نام پرفلوئورواکتانوئیک اسید (PFOA) در آمریکا را روایت می‌کند، بدنام شدند.
بسیاری از نگرانی‌های موجود درخصوص ظروف نچسب، به این دلیل است که تا سال ۲۰۱۳ در تهیه‌ی این ظروف از PFOA استفاده می‌شد؛ اما درحال‌حاضر یک دهه از آن زمان گذشته است و این ماده دیگر کاربردی در ساخت ظروف نچسب ندارد. بد نیست بدانید حتی زمانی نیز که PFOA در ساخت ماهی‌تابه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت، خطر بسیار کمی برای انسان‌ها داشت؛ این موضوع در رابطه با تفلون نیز صادق است.
مواد شیمیایی ماندگار از دهه‌ی ۱۹۴۰ وجود دارند و در تولید محصولاتی مانند ظروف تفلون، منسوجات ضدآب، فوم‌های آتش‌نشانی و بسته‌بندی مواد غذایی استفاده می‌شوند. نگرانی‌های جدی زیادی درخصوص فوم‌های آتش‌نشانی و آلودگی‌های زیست‌محیطی گسترده‌ی ایجادشده توسط آن‌ها وجود دارد. افرادی که تحت‌تاثیر مواد شیمیایی ماندگار قرار گرفته‌اند نگران ارتباط بالقوه‌ی این مواد با سرطان، آسیب کبدی و کاهش ایمنی در بدن کودکان هستند و اقدامات قانونی لازم را در این زمینه انجام داده‌اند.
اکنون این سوال مطرح می‌شود که باتوجه به آسیب‌های زیست‌محیطی مواد شیمیایی ماندگار مانند PFTE، چرا ظروفی که حاوی این مواد هستند، برای سلامتی ما خطری ندارند؟ برای گرفتن پاسخ این سوال، ابتدا باید بدانید که تفلون موجود در ظروف پخت‌وپز، حتی زمانی‌که در دمای معمول آشپزی گرم می‌شود، همچنان پایدار است. چنانچه تفلون در معرض دمای بالاتر از ۲۶۰ درجه‌ی سانتی‌گراد قرار بگیرد ممکن است خراب شود و بخارهای پلیمری آزاد کند؛ اما اکثر مردم غذای خود را در دمای بالاتر از ۲۶۰ درجه‌ی سانتی‌گراد آماده نمی‌کنند.
غلظت این مواد شیمیایی در آشپزخانه و محیط زندگی بسیار کمتر از چیزی است که روی سلامتی ما تاثیر منفی داشته باشد. از طرف دیگر، مکان‌های بسیار آلوده با این مواد نیز با محیطی که ما در آن‌ها از قابلمه‌ها و ماهی‌تابه‌های خوش‌ساخت خود استفاده می‌کنیم، تفاوت بسیار زیادی دارند. با توجه به این مطالب می‌توان گفت که تعویض آن دسته از ظروف تفلونی که خراش برداشته‌اند فکر بسیار خوبی است؛ اما قرار نیست این خراش‌ها دوز بالا و خطرناکی از PFAS را وارد بدن ما کنند.